3. Bölüm: TBMM Araştırma Komisyonuna Çağırılan, Çağırılmayan ve Çağırıldığı Halde Davete İcabet Etmeyen İsimler Hakkında Kısa Bir Değerlendirme
Hazırlayanlar: Av. Bayram Bayır – Av. Orhan Turan
Araştırma komisyonlarının temel misyonu toplumun ve kamuoyunun belirli bir konu hakkında bilgilendirilmesidir. Komisyonlar bu misyonu icra edebilmek için birçok bilgi kaynağına başvurabilir. Bu kaynakların en önemlilerinden biri de konuya doğrudan veya dolaylı yoldan temas etmiş olan şahitlerdir.
TBMM 15 Temmuz’u Araştırma Komisyonu açısından da 15 Temmuz’a doğrudan veya dolaylı yoldan temas etmiş olan şahitler çok önemliydi. Ancak çalışmalar sonucu ortaya çıkan rapor gösteriyor ki, 15 Temmuz ile ilgili bilgisi olanlar ya komisyona davet edilmemiş veya davet edilen şahitlerin birçoğu bu tarihi göreve katılmaktan sakınmışlar. Komisyona gelerek bilgi veren konukların çoğunun ise 15 Temmuz’la uzaktan yakından ilgisi yoktur.
Yani, 15 Temmuz gecesiyle alakalı kritik bilgiler verebilecek kişilerin çağrılmaması veya çağrılanların gelmemesi, bunun yerine 15 Temmuz’u aydınlatacak bilgisi veya şahitliği olmayan kişilerin dinlenmesi oldukça düşündürücüdür.
Bilindiği üzere, bir ülkede hükümetlerin, ekonomik ve sosyal problemleri çözemedikleri iddiası ile silahlı kuvvetler mensupları veya cuntacılar tarafından silah zoru ile ülke yönetimine el koyması anlamına gelen askerî darbenin temelde iki tarafı vardır: Ülke yönetiminde aktif rol alan iktidar mensupları (siyasetçiler) ve askerler!
Ancak çalışmamıza konu bu komisyon, kurulmasına gerekçe olan 15 Temmuz’un en önemli iki ayağı olan asker ve siyasetçileri konuşturamamış, gazetecisi, akademisyeni ve ilahiyatçılarıyla sürekli olarak asıl konunun etrafında dönüp durmuştur.
Aşağıdaki tablo incelendiğinde açıkça görülecektir ki, meslek gruplarının büyük çoğunluğu davete icabet ederek komisyona bilgi vermişken, asker ve siyasetçilerin davete icabet etme oranları neredeyse yarı yarıyadır.
Dönemin başat aktörleri, Recep Tayyip Erdoğan, Binali Yıldırım, Hulusi Akar, Kuvvet Komutanları ve Hakan Fidan gibi isimlerin komisyonda konuşmaması en dikkat çekici husus olarak önümüzde duruyor.
Komisyon çalışmasına çağrılan siyasetçilere de göz atmakta yarar var. Bu 17 siyasetçinin 16’sının AKP’li olduğunu söylemeliyiz. Bunlardan da sadece Şahin Tin, Efkan Ala, Lokman Ertürk davete icabet etmiştir. AKP’li isimler dışında ise sadece HDP milletvekili Gülten Kışanak ile eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar davete icabet etmiştir.
Israrla 15 Temmuz’un kendilerini hedef aldığını söyleyen siyasetçilerin, böylesine kritik bir komisyona koşa koşa gelip en önde konuşmaları ve 15 Temmuz karşısındaki sözde dik duruşlarını tarihe not düşürmeleri beklenirken komisyondan köşe bucak kaçmaları hayret verici bir diğer husustur.
Komisyona gelen siyasetçiler, verdikleri beyanlarla haber kanallarındaki yorumcuların icra ettiği fonksiyondan öteye geçememiştir. Örneğin, daha önce basına verdiği demeçlerle kahramanlık hikâyeleri anlatarak halkı yanıltan Ankara/Kazan Belediye başkanı Lokman Ertürk komisyonda da aynı şekilde davranınca Muğla Milletvekili Mehmet Erdoğan’ın sorusu karşısında aslında o gece kendisinin Antalya’da olduğunu komisyon karşısında itiraf etmek zorunda kalmıştır. Milletvekilinin, “Kazan’da değildiniz, ama anlatımınızı neden sanki oradaymış gibi yaptınız?” sorusuna Ertürk “Oradaydım, orada gibiydim yani! Ben halkımın duygularına tercüman oluyorum. Oniki buçuk civarlarında Antalya’dan hareket ettik” diye cevap vermiştir.
Beyan veren bürokratların çoğunluğu ise Erdoğan tarafından atanan ve AKP iktidarı ile çalışan, dolayısıyla da AKP vesayeti altındaki kişilerden oluşuyor. Dolayısıyla Türkiye idaresini düşünecek olursak bu bürokratların, hükümet aleyhine bir beyan verme ihtimallerinin olmadığını da söylemeliyiz.
Bunun dışında muhalefet milletvekilleri tarafından teklif edilen ancak bu tekliflerin dikkate alınmadığı onlarca isim bulunmaktadır. Örneğin, HDP grubunun belirlediği 35 isim içinde sadece 3’ü, CHP grubunun önerdiği onlarca isimden sadece 13’ü (ki bunların birçoğu komisyonda dinlenememiştir) ve MHP grubunun önerdiği kişilerden 5’i dinleme listesine alınmıştır. Listenin geri kalanı, muhalif üyelerin tabiriyle “Bizde çoğunluk var, biz doğru bildiğimizi yaparız.” havasıyla AKP grubu ve tamamen AKP’li milletvekillerinden oluşan “Komisyon Divanı” tarafından belirlenmiştir.
Liste-1 Komisyonun Oluşturduğu Dinleme Listesi (Gelmeyenler)
| 1 | Ahmet Necdet Sezer | Siyasetçi |
| 2 | Abdullah Gül | Siyasetçi |
| 3 | Ahmet Davutoğlu | Siyasetçi |
| 4 | İdris Naim Şahin | Siyasetçi |
| 5 | Bülent Arınç | Siyasetçi |
| 6 | Yalçın Akdoğan | Siyasetçi |
| 7 | Bekir Bozdağ | Siyasetçi |
| 8 | Sadullah Ergin | Siyasetçi |
| 9 | Hüseyin Çelik | Siyasetçi |
| 10 | Melih Gökçek | Siyasetçi |
| 11 | Rıfat Hisarcıklıoğlu | İş adamı |
| 12 | Kadir Topbaş | Siyasetçi |
| 13 | Hulusi Akar | Asker |
| 14 | Hakan Fidan | Bürokrat |
| 15 | Yaşar Büyükanıt | Asker |
| 16 | Necdet Özel | Asker |
| 17 | Yaşar Güler | Asker |
| 18 | Salih Zeki Çolak | Asker |
| 19 | Ali Suat Ertosun | Yargı |
| 20 | Hanefi Avcı | Polis |
| 21 | Atilla Uğur | Asker |
| 22 | İsmail Hakkı Pekin | Asker |
| 23 | Ahmet Şık | Gazeteci |
| 24 | Yıldıray Oğur | Gazeteci |
| 25 | Henry Barkey | Stratejist |
| 26 | Gönül Tol | Stratejist |
| 27 | Şaban Kardaş | Akademisyen |
| 28 | Mensur Akgün | Akademisyen |
| 29 | Hâkim Albay Zeki Üçok | Asker |
Liste-2 Komisyonun Oluşturduğu Dinleme Listesi (Gelenler)
| 1 | Şahin Tin | Siyasetçi |
| 2 | Prof.Dr. Şafak Ertan Çomaklı | Akademisyen |
| 3 | Prof. Dr. Mustafa Öztürk | Akademisyen |
| 4 | Mustafa Önsel | Asker |
| 5 | Ümit Dündar | Asker |
| 6 | Efkan Ala | Siyasetçi |
| 7 | Prof. Dr. Ahmet Akgündüz | Akademisyen |
| 8 | Hilmi Özkök | Asker |
| 9 | Prof. Dr. Nevzat Tarhan | Akademisyen |
| 10 | Yavuz Selim Demirağ | Gazeteci |
| 11 | Prof. Dr. Ekrem Keleş | İlahiyatçı |
| 12 | Mehmet Ağar | Siyasetçi |
| 13 | Fehmi Koru | Gazeteci |
| 14 | Doç. Dr.Yavuz Çobanoğlu | Akademisyen |
| 15 | Gültan Kışanak | Siyasetçi |
| 16 | Nedim Şener | Gazeteci |
| 17 | Hüseyin Gülerce | Gazeteci |
| 18 | Işık Koşaner | Asker |
| 19 | Emin Arslan | Polis |
| 20 | Vasip Şahin | Bürokrat |
| 21 | Mustafa Çalışkan | Polis |
| 22 | Mehmet Kılıçlar | Polis |
| 23 | Galip Mendi | Asker |
| 24 | Mahmut Karaaslan | Polis |
| 25 | Dr. Ergin Ergül | Bürokrat |
| 26 | İlker Başbuğ | Asker |
| 27 | Mehmet Celalettin Lekesiz | Polis |
| 28 | Galip Öztürk | İş adamı |
| 29 | Korg. Arif Çetin | Asker |
| 30 | Cevdet Saral | Polis |
| 31 | Emre Taner | Bürokrat |
| 32 | Hande Fırat | Gazeteci |
| 33 | Prof.Dr. Abdullah Çavuşoğlu | Akademisyen |
| 34 | Ali Bardakoğlu | İlahiyatçı |
| 35 | Seyfullah Saldık | Asker |
| 36 | Davut Ala | Asker |
| 37 | Mahmut Pınarbaşı | Asker |
| 38 | Rıfat-Mine Özer | Sivil Gazi |
| 39 | Metin Doğan | Sivil Gazi |
| 40 | Enes Topçu | Sivil Gazi |
| 41 | Can Cumurcu | Sivil Gazi |
| 42 | İbrahim Aydın | Asker |
| 43 | Hüseyin Kurtoğlu | Asker |
| 44 | Necati Çevik | Polis |
| 45 | Dr. Hasan Polat | Eski Gülen Hareketi mensubu |
| 46 | Osman Ak | Polis |
| 47 | Eyüp Pınarbaşı | Polis |
| 48 | Lokman Ertürk | Siyasetçi |
| 49 | Dr. Kerem Kınık | Türk Kızılay Derneği Genel Başkanı |
| 50 | Himmet Karadağ | Borsa İstanbul A.Ş. Yön. Kur. Başkanı |
Liste-3 Komisyon Üyeleri Tarafından Dinlenmesi Talep Edilen Ancak Çağrılmayanlar
| 1 | David Keynes | (Başkan Reşat Petek, telefon ile konuştuğunu iddia ediyor) |
| 2 | Adnan Tanrıverdi | SADAT kurucusu |
| 3 | Ziya İlgen | Cumhurbaşkanın eniştesi |
| 4 | Sadık Üstün | MİT görevlisi |
| 5 | Recep Bülent Bostanoğlu | Deniz Kuvvetleri Komutanı |
| 6 | Abidin Ünal | Hava Kuvvetleri Komutanı |
| 7 | Salih Zeki Çolak | Türk Kara Kuvvetleri Komutanı |
| 8 | Zekai Aksakallı | Özel Kuv. Komutanı |
| 9 | Şaban Dişli | AKP Milletvekili |
| 10 | Tufan Algan | Yüksek Seçim Kurulu Eski Başkanı |
| 11 | Tayyibe Gülek | Eski Milletvekili ve Devlet Bakanı |
| 12 | Korgeneral Yılmaz Uyar | 8. Kolordu Komutanı |
| 13 | Ahmet Turan Alkan | Gazeteci |
| 14 | Mümtazer Türköne | Gazeteci |
| 15 | Şahin Alpay | Gazeteci |
| 16 | Nazlı ılıcak | Gazeteci |
| 17 | Ali Bulaç | Gazeteci |
| 18 | Akın Öztürk | YAŞ Üyesi |
| 19 | Fuat Uğur | Gazeteci |
| 20 | Mehmet Baransu | Gazeteci |
| 21 | Aziz Yıldırım | Fenerbahçe Kulüp Başkanı |
| 22 | Faruk Loğoğlu | Eski Amerika Büyükelçisi |
| 23 | Kerime Yıldız | Gazeteci |
| 24 | Bünyamin Erul | İlahiyatçı |
| 25 | Seyfullah Turhan | Sayıştay Denetçisi |
| 26 | Bülent Yücetürk | Cumhuriyet Savcısı |
| 27 | Edip Berk | HDP Milletvekili, Yazar |
| 28 | Tamer Aksoy | Vergi Müfettişi |
| 29 | Servet Aydemir | Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bürokratı |
| 30 | İsmail Saymaz | Gazeteci |
| 31 | Ahmet Altan | Gazeteci |
| 32 | Kemalettin Özdemir | Eski Gülen Hareketi Mensubu |
| 33 | Mesut Yılmaz | Eski Başbakan |
| 34 | Şamil Tayyar | Gazeteci ve Milletvekili |
| 35 | Latif Erdoğan | Eski Gülen Hareketi Mensubu |
| 36 | Nihat Genç | Gazeteci |
(Devam edecek)
