Aydın Doğan’ın damadı M. Ali Yalçındağ’dan, CHP’li Onur Öymen’in oğlu Burak Öymen’e, iş insanları Turgay Ciner ve İnan Kıraç’tan, BJK Başkanı Ahmet Nur Çebi ve ünlü sunucu Reha Muhtar’a tanınmış isimler listede.
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) paylaştığı ve 117 ülkeden 600’den fazla gazetecinin incelediği 11 milyon 900 bini aşkın belge, dünya elitlerinin gizli offshore sırlarını ortaya çıkardı.
3 Ekim’den itibaren kamuoyuyla paylaşılmaya başlanan Pandora Papers sızıntıları, dünyanın dört bir yanından ülke liderleri, politikacı, iş insanı ve sanatçıların vergiden kaçınmak için kullandığı, Trident Trust, Alpha, Alcogal, Fidinam ve Asiaciti Trust’ın da aralarında olduğu 14 offshore hizmet sağlayıcısı ve hukuk firmasının belgelerinden oluşuyor.
DW Türkçe’nin incelediği belgelerde, Türkiye iş dünyasından Ahmet Çalık, Mehmet Cengiz, Rönesans Holding Kurucusu Ayşe Ilıcak ve Yıldırım Demirören’in eşi Hazan Revna Demirören ile kardeşi Fikret Tayfun Demirören’in yanı sıra son dönemin yeni zenginlerinden köklü holding sahiplerine, medyadan spor dünyasına kamuya mal olmuş önemli başka isimler de yer alıyor.
İş dünyasının, yerli sermaye vurgusunun öne çıktığı AKP döneminde uygulanan vergi teşvik politikalarına rağmen, offshore hizmetlerine ilgisi dikkat çekiyor. 1996-2020 yıllarını kapsayan şirket kayıtlarına göre, gayrimenkul ya da yat almak için offshore kullanan da var, nakit, hisse senedi ya da fonlara yatırım yapan da.
MEHMET ALİ YALÇINDAĞ-ARZUHAN DOĞAN YALÇINDAĞ
Pandora Papers’a göre Aydın Doğan’ın damadı ve Doğan Medya’nın eski CEO’su Mehmet Ali Yalçındağ da offshore hizmet sağlayıcı Trident Trust’ın müşterisi.
ABD eski Başkanı Donald Trump’ın Türkiye’deki iş ortağı olan Yalçındağ, 2018’den bu yana Türkiye-ABD İş Konseyi Başkanlığı görevini yürütüyor. Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki ilk teması kuran isim olarak bilinen Yalçındağ, 2018’de Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu’na atanmıştı.
DW Türkçe’nin incelediği Trident Trust belgelerine göre, Mehmet Ali Yalçındağ, Britanya Virjin Adaları merkezli iki offshore şirketin tek sahibi iken bir şirkette de eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ ile ortak görünüyor.
Yalçındağ’ın tek sahibi olduğu Glenview Estates Limited ve Fosetta Limited’in 2010-2017 yıllarına ait belgelerinde, her iki şirketin de İngiltere’de gayrimenkul satın almak için kullanıldığı görülüyor.
2010 yılında kurulan Fosetta üzerinden Brompton Road’da 3 milyon 486 bin 750 sterlin karşılığında bir daire ve 175 bin sterline bir park yeri satın alınıyor. Yalçındağ, satın almada Azeri Aliyev Ailesi’nin de avukatı olan Ramond Saul’u kullanıyor.
Glenview Estates Limited üzerinden de Knightsbridge’de OSH Restaurant’ın bulunduğu mülkü satın alan Yalçındağ, bu şirketin sermaye kaynağının Doğan Holding A.Ş.’den gelen gelirler ve kişisel serveti olduğunu belirtiyor.
Mehmet Ali Yalçındağ’ın eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ ile ortak olduğu offshore şirketin ismi ise Taltos Developments Limited. Taltos Developments, 2012 yılında One Hyde Park’ta bir ev satın almak için kullanılıyor. Bu ev, Aralık 2018’de 27,5 milyon sterline satılıyor. Taltos ayrıca Kingsway’de 2014 yılında satın aldığı bir mağazaya sahip.
Şirketin sermaye kaynağı yine o dönem Doğan Holding A.Ş.’den gelen gelirler ve Yalçındağların kişisel serveti.
Doğan Holding, Arzuhan Doğan Yalçındağ ve Mehmet Ali Yalçındağ, DW Türkçe’nin konuyla ilgili sorularına yanıt vermedi.
TURGAY CİNER
Belgelerde yer alan isimlerden bir diğeri olan Ciner Grubu’nun kurucusu Turgay Ciner, oğlu Atilla Ciner ile birlikte Fransa’nın Cannes şehrinin yakınında bulunan Antibes kasabasında bir malike almak için offshore’a başvuruyor. Ciner Ailesi, malikaneyi olabildiğince ucuza alabilmek ve vergisinden kaçınmak için 30 Eylül 2013’te Luxemburg merkezli Jane Andrée S.a.r.l adında bir firma alıyor.
Boulevard du Cap Caddesi’nde 17 bin 837 metrekarelik bir arazi üzerindeki Jane Andrée Villasının sahibi, Fransa’da kayıtlı SCI Jane Andrée firması. Şirketin bütün hisseleri ABD’nin düşük vergileriyle ünlü Delaware eyaletinde kayıtlı olan Mining Ventures firmasına ait. Bu firma 18 Temmuz 2014’te Cinerler’in gizli sahibi olduğu Jane Andrée S.a.r.l.’ye 24 milyon 200 bin euroya satılıyor. Böylece Ciner Ailesi belgelere göre 2010 yılından itibaren almak istedikleri malikaneye sonunda kavuşuyor.
Grubun farklı firmalarında hukuki danışmanlık ve yönetim kurulu üyeliği yapan Mehmet Ali Erdoğan, aile adına işlemlerle ilgileniyor.
Belgelerde, Ciner Ailesi’nin aldığı malikanenin 1937-1980 yılları arasında İran’daki Azerbeycan Türklerinin Kaçar boyundan gelen Kaçarlar devletinin kurucu hanedanı Ağa Han’ların prensesine ait olduğu belirtiliyor.
Ciner, Forbes’ın 2021 listesinde 1 milyar 300 milyon dolarlık servetiyle dünyanın en zengin 2263’üncü kişisi.
Ciner Holding üzerinden ulaştığımız Turgay Ciner, sorularımıza yanıt vermedi.
HÜSNÜ ÖZYEĞİN
Forbes’ın 2021 listesinde 1 milyar 800 milyon dolarlık servetiyle dünyanın en zengin 1750’inci kişisi olan FİBA Grubu’nun kurucusu ve onursal başkanı Hüsnü Özyeğin de Pandora Papers’ta yerini aldı.
Hüsnü Özyeğin, 2019’da şirketlerinin yönetimini devrettiği kızı Ayşecan Özyeğin Oktay ve oğlu Murat Özyeğin ile birlikte Britanya Virjin Adaları merkezli Efit Investment Ltd adlı offshore şirketin sahibi.
Hüsnü Özyeğin’in sahibi olduğu diğer offshore şirketler, Nordwest Investment Holdings Corporation, Hüsnü M. Özyeğin Fellowship Foundation S. A., Lohan Associates S.A. diye sıralanıyor. Şirketlerin sermaye kaynağının Hüsnü Özyeğin’in kişisel serveti olduğu belirtiliyor. Nordwest 2009’da, Hüsnü M. Özyeğin Fellowship Foundation ise 2017’de kapatılıyor.
Hüsnü Özyeğin, konuyla ilgili sorularımızı yanıtlamadı.
İNAN KIRAÇ-İPEK KIRAÇ
Forbes’ın 2021 listesine göre 1 milyar 600 milyon dolar servetiyle dünyanın sayılı zenginlerinden biri olan İpek Kıraç ve babası İnan Kıraç da kurdukları offshore şirketlerle belgelerde yer alıyor.
Belgelere göre Morgan & Morgan Trust, Fidinam ve Alcogal gibi offshore hizmeti sunan farklı firmalarla çalışan İpek ve İnan Kıraç, Britanya Virjin Adaları merkezli Key Square Capital Partners Ltd ve Key Square Capital Partners II Ltd adlı iki şirkete sahip. Ocak 2011’de kurulan Key Square Capital Partners II Ltd Eylül 2017’de kapatılıyor. Mart 2009’da kurulan Key Square Capital Partners Ltd ise halen aktif. Kamuya açık kaynaklarda şirketler hakkında bilgiye rastlanmıyor.
Tarihler Kasım 2017’yi gösterdiğinde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beştepe’de Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu’nu (TOGG), yani yerli otomobil projesinin 5 babayiğidini tanıtmış, bu isimler arasında İnan Kıraç da yer almıştı.
İnan Kıraç ve İpek Kıraç DW Türkçe’nin sorularına yanıt vermedi.
ZEKİ TÜRKKAN
Osman Kavala’nın şirketlerinin temsilcisi Zeki Türkkan, belgelere göre Britanya Virjin Adaları’nda kayıtlı Corner Invest Limited firmasının sahibi.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Medine’de görev yapan “Çöl Kaplanı” lakaplı Fahreddin Paşa’nın torunu olan Türkkan, belgelerde “Kavala Tobacco Yöneticisi” olduğunu belirtiyor.
Corner Invest Limited’in değeri, 2017’de 14 milyon ABD doları olarak kayıtlara geçerken,firmanın faaliyet bölgesinin Hollanda, faaliyet alanın ise teknoloji start-up’larına yatırım olduğu belirtiliyor. Firma aynı zamanda Hollanda ortaklığı bulunan ve teknoloji firmalarına yatırım yapan Golden Horn şirketinin de yüzde 10 ortağı.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Zeki Türkkan, offshore firmasının varlığını kabul ederken, firmayı kendi adına kurduğunu ve teyzesinin oğlu Osman Kavala’nın şirketle bir ilişkisi olmadığını belirtti. Türkkan, diğer ülkelerde hesap açma, kapama ve diğer işlemleri daha kolay yapma olanağı sağladığı için offshore firmasını kurduğunu ifade etti. Şirketin planlanan yatırımları yapmadığını söyleyen Türkkan, şirket hesabındaki meblağı da varlık barışı ile ülkeye geri getirdiğini aktardı. Zeki Türkkan firmanın bütün hesaplarıyla beraber tasfiye edildiğini söyledi.
BURAK ÖYMEN
Pandora Papers belgelerinde bir dönem CHP Genel Başkan Yardımcılığı da yapan eski diplomat Onur Öymen’in oğlu Burak Öymen’in ismi de geçiyor.
2016 yılında yayınlanan Panama Papers sızıntıları, Burak Öymen’in 2008’de Seyşeller’de Carlisle Finance Ltd. adında bir firma kurduğunu göstermişti. Pandora Papers ise Öymen’in en az 10 firma kurduğunu gösteriyor.
Bu 10 firma, Singapur merkezli Interis Pte Ltd şirketi aracılığıyla Britanya Virjin Adaları’nda kuruluyor. Firmalar 19 Nisan 2017’de Marshall Adası’na taşındıktan bir ay sonra da hepsi kapanıyor.
Türkiye, Burak Öymen’in ismini 2007 yılında duymaya başladı. Ortağı olduğu Capital Partners firması ile özellikle Kazakistan’da inşaat projeleri yapan Burak Öymen 2007’de 1,5 milyar dolarlık bir proje ile Türkiye’ye gelmişti. O zamandan bu yana birçok farklı turizm firmasında yatırımcı olarak yer aldı. Dünyaca ünlü Çek model Tereza Maxova ile Didim’de evlenen Öymen’in, 2013 ile 2017 arasında kullandığı offshore şirketlerinin sekizinde Capital Partners’tan da ortakları olan Mehmet Erkan Erkek ve Serhan Zhumashov hissedar görünüyor.
Burak Öymen, DW Türkçe’nin sorularına yanıt vermedi.
AKÇAL AİLESİ
Eski Turizm Bakanı Erol Yılmaz Akçal’ın eşi, kızı ve yeğenleri, dokuz şirketle Pandora Papers belgelerinde yer alıyor. Belgelere göre Erol Yılmaz Akçal’ın eşi Ayşe Ahu Akçal, kızı Banuhan Akçal, yeğenleri Ahmet Ümit Akçal veHasan Rıfat Uğur Akçal ile ilişkili offshore şirketler denizcilik faaliyeti yürütüyor. Adalet Partisi’nden üç dönem milletvekili seçilen Erol Yılmaz Akçal, 1971-1973 arasında Turizm Bakanı idi. Erol Yılmaz Akçal aynı zamanda eski Başbakan Mesut Yılmaz’ın kuzeni.
Ailenin belgelerde yer alan şirketlerinden dördü, sahip oldukları gemiler adına kurulurken, gemiler satılınca firmalar kapanıyor. Aile, 2011 yılında Alman DVB Bank’tan sahibi olduğu Troy Shipping Inc. adlı firmanın garantörlüğünde Anjelique D ve Vernoquie D adlı gemilerle alakalı 52 milyon dolar kredi çekiyor.
Firmanın belgelerde aktif olduğu gözlemlenen üç adet çatı firması bulunuyor: Troy Shipping Inc, Troy Ship Management Inc ve Alliance Shipping Enterprises Inc.
Akçal Ailesi sorularımıza yanıt vermedi.
AHMET-ZEYNEP KOCABIYIK
Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ahmet Kocabıyık, eski eşi Ayşe Zeynep Kocabıyık, kız kardeşi Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zeynep Hamedi de Britanya Virjin Adaları’nda offshore şirket kuran isimlerden.
Ali Ahmet ve Ayşe Zeynep Kocabıyık
Belgelere göre Ahmet ve Zeynep Kocabıyık, Alcogal firması aracılığıyla MIT Properties, Sutton Properties International Inc, Chelsea Properties International Inc ve Toro Properties Ltd adlı dört şirket kurarken Zeynep Hamedi, Turbest Enterprises Limited adlı şirketin sahibi görünüyor.
Ahmet ve Zeynep Kocabıyık ile Zeynep Hamedi offshore bağlantılarıyla ilgili sorularımıza yanıt vermedi.
FATMA TUBA YAZICI
Forbes, Türkiye’nin 2020 yılında yayınladığı listeye göre 800 milyon dolarlık servetiyle Türkiye’nin en zengin 33’üncü kişisi olan Diler Holding’in sahibi Fatma Tuba Yazıcı da 25 Şubat 2009’da Britanya Virjin Adaları’nda “Linaje Ventures” adlı offshore firmayı Trident Trust aracılığıyla kuruyor. Belgelerde Fatma Yazıcı’nın 1 Eylül 2016’da Burj Khalifa’da 94 metrekarelik bir stüdyoyu aylık 29 bin euroya ve bir yıllığına kiraladığı görülüyor.
Fatma Tuba Yazıcı’nın avukatı, bahsi geçen offshore firmasının müvekkili ya da Diler Grubu’yla herhangi bir ilişiği olmadığını belirtirken müvekkilinin bu firmadan dolayı mağdur olduğunu ve konuyla alakalı üstünde gizlilik kararı olan bir soruşturmanın var olduğunu belirtti.
FETTAH TAMİNCE
Panama Papers ve Paradise Papers ile Malta ve Britanya Virjin Adaları merkezli sekiz adet offshore şirketi olduğu ortaya çıkan Rixos Hotels Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince de yeni sızıntılarda öne çıkan isimlerden.
Pandora Papers’a göre Tamince, offshore şirketleri için Trident Trust ve Asiaciti Trust üzerinden hizmet alıyor.
Rixos Hotels Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince
Britanya Virjin Adaları merkezli Depezar Services Ltd şirketi, Asiaciti Trust Singapore Pte Ltd üzerinden 2015’te kuruluyor. Şirketin yüzde 25 hissesi Fettah Tamince, yüzde 25 hissesi Tufan Aytekin Gültekin, yüzde 50 hissesi Perlake Investments üzerinden Lang Capital Fund’a ait görünüyor.
Paradise Papers belgelerine göre Tamince, bu şirket üzerinden Maldivler’de otel yatırımı yapmak için anlaşma yapıyordu. Pandora Papers sızıntılarında yer alan belgelerden ise 50 bin dolar sermayeli Depezar’ın sermaye artırımına gittiği anlaşılıyor. Perlake Investments, Eylül 2017 ile Kasım 2019 arasında Depezar Services Ltd’deki 4 milyon 25 bin dolarlık hissesini Tamince’nin Türkiye’deki şirketlerinden Sembol Uluslararası Yatırım şirketine devrediyor.
Yine belgelere göre Tamince, Ocak 2013’te Malta merkezli World Luxury Properties Holding Ltd’den 25 milyon 974 bin dolarlık hisse alıyor.
Tamince, Trident Trust aracılığıyla ise Britanya Virjin Adaları merkezli Laravia Worldwide Limited’in sahibi. Mart 2013’te kurulan şirketin yüzde 50 hissesi, bir ay sonra Emerging Markets Real Estate Investments B.V.’ye satılıyor.
Ekim 2014’te Britanya Virjin Adaları’nda Saadiyat Investment Limited adlı şirketi kuran Tamince, bu şirkette vekil hissedar kullanarak ismini gizliyor. Şirketin hissedarları 40 bin hisseyle Icon Hospitality Investment Limited ve 10 bin hisseyle Fontzell Finance Limited görünürken, Icon Hospitally’nin direktörü Fettah Tamince, Fontzell’inki ise Mohamed Saeed Mohamed Alariqi isimli bir Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşı olarak kayda geçiyor.
Offshore bağlantılarını sorduğumuz Fettah Tamince, sorularımızı yanıtlamadı.
HALİS-AYŞE KOMİLİ
Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği’nin (TÜSİAD) eski başkanlarından Halis Komili ile ablası Ayşe Lütfiye Komili’nin de belgelerde adı geçiyor. Halis Komili, Britanya Virjin Adaları merkezli Viva Apartment Corp adlı şirketin sahibi. Bu şirket Riva Apartment Corp adlı New York merkezli bir şirketten hisse alıyor. Riva Apartment 1993’te Manhattan’da bulunan Metropolitan Tower Condominium’da daire almak için kullanılıyor. Belgelere göre Halis Komili, Global Logo Limited adlı başka bir offshore şirketin daha kurucusu.
Ayşe Lütfiye Komili de sahibi olduğu Sapphire Apartment Corp adlı offshore şirket üzerinden yine Manhattan’daki Metropolitan Tower Condominium’da başka bir daire satın alıyor. Belgelerde dairenin kiraya verilmeyeceği, Ayşe Lütfiye Komili tarafından kullanılacağı ifade ediliyor.
Halis Komili, DW Türkçe’ye verdiği yanıtta, Global Logo firmasını Komili ailesine ve şirketlerine ait tüm markaların tescillerini tek bir firmada toplamak amacıyla kurduklarını fakat sonrasında kullanmadıkları belirtti. New York’taki evi de “ileride, ani bir vefat” ya da “temyiz kudretinin kaybedilmesi ihtimaline” karşı gayrimenkulün varislere devrinin daha kolay olabileceğini söyleyen danışmanlarının tavsiyesi üzerine offshore şirketi aracılığıyla aldığını ifade eden Komili, amacının vergi kaçırmak olmadığını söyledi.
Ayşe Lütfiye Komili, konuyla ilgili sorularımıza yanıt vermedi.
AYSUN KİBAR
Belgelere göre Kibar Holding Yönetim Kurulu Üyesi Aysun Kibar ise Alcogal firması üzerinden Seyşeller’de Dataline Corporation adlı bir şirket alıyor. Kibar, bu şirket aracılığıyla Londra’da bir ev satın alıyor.
DW Türkçe’ye konuşan Aysun Kibar, “satın alma öncesi veya sonrası şirketin herhangi bir ticari işlemi olmadığını ve sadece ev almak için kullanıldığını” belirtti.
Forbes, Türkiye’ye göre Kibar, 400 milyon dolarlık servetiyle Türkiye’nin en zengin 101’inci kişisi.
HALİT NARİN
Belgelere göre Türkiye iş dünyası offshore üzerinden yat almayı da ihmal etmedi.
Narin Tekstil’in kurucusu Halit Narin, Trident Trust firması üzerinden Angel Eyes Ltd adında bir firma alarak Guernsey Adaları’nda 440 bin pound değerinde lüks bir yat satın alıyor.
Halit Narin, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada şirket üzerinden ihtiyaç nedeniyle tekne almış olsa da amacının vergi kaçırmak olmadığını ve bahsi geçen firma ile herhangi bir bağının kalmadığını belirtti. Yatın bayrağının, Türkiye’de kanunların öngördüğü gibi, Birleşik Krallık’tan Türkiye bayrağına döndürüldüğünü söyleyen Narin, bahsi geçen firma ile herhangi bir bağının kalmadığını ifade etti.
MEHMET KUTMAN
Global Yatırım Holding’in kurucu ortaklarından Mehmet Kutman da Trident Trust müşterilerinden biri. Global Liman İşletmeleri A.Ş., Britanya Virjin Adaları merkezli Perquisite Port Investment adlı offshore şirketi 16 Ekim 2015’te MLS Group adlı şirketten satın alıyor. Offshore şirketin direktörü de Mehmet Kutman görünüyor.
Belgelerde firmanın tek mal varlığının Malta’da kayıtlı Perquisite Holdings’in hisseleri olduğu, bu hisselerin toplam değerinin de 5 milyon euroyu bulduğu belirtiliyor. Bu firma üzerinden üzerinden Valetta Cruise Port Ltd’nin hisselerinin devralınmak istendiği görülüyor.
Offshore’da kurulmuş kendilerine ait bir şirket olduğunu kabul eden Global Yatırım A.Ş., DW Türkçe’ye verdiği detaylı yanıtta, faaliyetlerinin hepsinin gerçek ve halka açık ticari işlemler olduğunu belirtirken faaliyet gösterdikleri ülkelerdeki mevzuatlara uygun hareket ettiklerini, ayrıca firma direktörlerinin de iz kaybettirmek adına atanmış kişiler değil, firmalarında aktif olarak çalışan insanlardanoluştuğunu söyledi.
Forbes Türkiye’ye göre Kutman, 400 milyon dolarlık servetiyle Türkiye’nin en zengin 101’inci kişisi.
MEHMET HATTAT
Hattat Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Hattat ise Trident Trust firması üzerinden, Britanya Virjin Adaları merkezli Agway Supply Management and Investment Limited adlı bir offshore şirket kuruyor. Hattat, Beaudene Limited adlı başka bir offshore şirketten ise hisse alıyor. Belgelerde Agway ve Beaudene firmalarının kuruluş amacının endüstriyel yatırımlar yapmak olduğu belirtiliyor.
Forbes Türkiye’ye göre Hattat’ın 400 milyon dolarlık serveti bulunuyor. Mehmet Hattat, konuyla ilgili sorularımızı yanıtlamadı.
VİLDAN GÜLERYÜZ
Gülermak AŞ’nin sahipleri Kemal Tahir Güleryüz ve annesi Vildan Güleryüz de Britanya Virjin Adaları’nda Fondeo Limited şirketi üzerinden bir yat satın alırken şirketin varlıklarının toplam değeri Gülermak AŞ’den gelen kar payı ve yatırımlarla 9 milyon 400 bin euroyu buluyor.
Gülermak A.Ş. üzerinden ulaştığımız Güleryüz Ailesi sorularımızı yanıtlamadı.
ERHAN KAMIŞLI
Britanya Virjin Adaları’nda Wesray International SA adlı bir offshore şirketi satın alan Esas Holding kurucularından Erhan Kamışlı da bu şirket üzerinden bir yat alıyor. Şirketin varlıklarının değerinin Esas Holding’den gelen maaş, yatırımlar ve temettülerle 4 milyon 570 bin euro olduğu belirtiliyor.
Erhan Kamışlı, konuyla ilgili sorularımıza yanıt vermedi.
MUZAFFER YILDIRIM
MARS Entertainment Group’un eski ortağı, yapımcı Muzaffer Yıldırım ise Fidelity Trust firması üzerinden Mayıs 2015’te Britanya Virjin Adaları’nda MYM Yachting Ltd adında bir firma kuruyor. Belgelerde, şirketin yat alımında kullanılacağı ve söz konusu yatın da Çeşme Marina’da tutulacağı ifade ediliyor. Yıldırım’ın 2020 yılında da 10 milyon euroluk bir yat satın aldığı basına yansımıştı.
Konuyla ilgili ulaştığımız Muzaffer Yıldırım, DW Türkçe’nin sorularını yanıtlamadı.
REHA MUHTAR
Vergi cennetlerinde tröstler üzerinden offshore şirket kuranlar Türkiye iş dünyasıyla sınırlı değil. Medya, sanat ve spor dünyasından kamuya mal olmuş isimler de listede. Bir dönemin önde gelen sunucularından Reha Muhtar bu isimlerden biri. Belgelere göre Muhtar, Trident Trust üzerinden Black’s Group Holdings Limited isimli offshore şirketin sahibi.
Reha Muhtar’ın vergiden kaçınmak ve parasını çeşitli yatırımlarda değerlendirirken ismini gizli tutmak için tröste aktardığı paranın yönetimi Standard Chartered Trust (Guernsey) Limited tarafından yapılıyor. Nakit hesapları, tahviller, hisse senetleri ve yatırım fonlarından oluşan yatırım portföyü Standard Chartered Bank’ın Londra şubesinde tutuluyor. Şirketin direktörlüğünü ise yine Türkiye’den çok sayıda zenginin offshore firmalarıyla çalışan Songbird Limited yapıyor. Temmuz 2000’de kurulan Black’s Group Holdings Limited Ağustos 2017’de kapatılıyor. Ulaşmaya çalıştığımız Reha Muhtar, mesajlarımıza yanıt vermedi.
AHMET NUR ÇEBİ
Belgelere göre Beşiktaş Kulübü Başkanı Ahmet Nur Çebi de eşi Berna Çebi ile birlikte, Mayıs 2010’da Trident Trust firması aracılığıyla Britanya Virjin Adaları merkezli Fredetta Worldwide Ltd ve Elasea Finance Ltd adlı iki offshore şirket kuruyor.
Fredetta’nın varlıkları 31 Mart 2016’da 18 bin 474 dolar olarak kayda geçiyor. Asıl sahiplerin ismini gizlemek için vekil hissedarların kullanıldığı şirket, Mayıs 2018’de kapatılıyor. Haziran 2011’de 3.5 milyon dolarlık varlığı olduğu görülen Elasea Finance üzerinden ise Londra Gatliff Road’da bir ev satın alınıyor.
Ahmet Nur Çebi, DW Türkçe’nin konuyla ilgili sorularını yanıtlamadı.
MEHMET ALİ ILICAK
DW Türkçe’nin incelediği belgelere göre gazeteci Nazlı Ilıcak’ın oğlu ve bir dönemin medya patronu Mehmet Ali Ilcak, Trident Trust (B.V.I.) Limited üzerinden GoGetSale Global Holdings Limited adlı Britanya Virjin Adaları merkezli offshore şirketin sahibi. DW Türkçe’ye konuşan Ilcak, bu şirketi hiç kullanmadığını iddia etti.
Söz konusu şirketi İngiltere’de faaliyet gösteren bir web sitesini almak için kurduğunu ifade eden Ilıcak, projenin başarılı olamadığını, offshore şirketin de büyük ihtimalle kapanmış olabileceğini söyledi.
TÜRKER-ZEYNEP İNANOĞLU
Yeşilçam’a damgasını vuran birçok yapımın altında imzası yer alan Erler Film’in kurucusu Türker İnanoğlu da kızı Zeynep İlkay İnanoğlu ile birlikte belgelerde yer alıyor. Türker İnanoğlu ve Zeynep İlkay İnanoğlu, Temmuz 1998’de Trident Trust Company (BVI) Limited aracılığıyla Erler Inv. Limited adlı offshore şirketi kuruyor.
Standard Chartered Bank Londra ile tutulan yatırım portföyü, nakit hesapları, tahviller, hisse senetleri, yatırım fonları ve mülkleri içeriyor. Bu varlıkların toplam değeri 1 milyon 750 bin pound olarak kayıtlara geçiyor. Şirket Mayıs 2018’de kapatılıyor.
Türker İnanoğlu adına DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan avukatı Sinem Zafer, verdiği yanıtta, müvekkilinin “Türkiye’ye ilk kez videoyu ve çanak anteni getiren” kişi olduğunu belirtirken offshore şirketlerle ilişkisi olmadığını iddia etti. İngiltere’de banka hesaplarının ve gayrimenkulün varlığını kabul eden avukat, İngiltere’deki hesaptan “paralar ve varsa gelirlerin” Varlık Barışı Kanunu ile Türkiye’ye getirildiğini belirtti.
Vergi cennetleri neden var?
Zenginler genelde varlıklarını gizlemek, ticari sırlarını korumak, boşanmadan önce varlıklarını taşımak ve en önemlisi de vergiden kaçınmak gibi farklı sebeplerden dolayı offshore sistemini kullanıyor.
Offshore şirketlere sahip olmak suç değil ancak önemli bir kamusal tartışma konusu. Uzmanlar yolsuzluğun ve kara para aklamanın önüne geçilmesi, vergi adaletinin sağlanması ve küresel eşitsizliğin azaltılması için vergi cennetlerinin kontrol altına alınması gerektiğini söylüyor.
ICIJ’in direktörü Gerard Ryle’a göre adil vergilendirmenin yapılabilmesi aslında çok kolay. “Vergi düzenlemesi için siyasi bir irade olsa, offshore dünyası yarın ortadan kaldırılabilir. Ama gizli offshore dünyasını kullananların dünya liderlerimiz, yerel politikacılarımız ve kamu görevlilerimiz olması bunu zorlaştırıyor” diyen Ryle, uluslararası bir kampanya ile kamusal alanda bu talep yüksek sesle dile getirildiği takdirde değişimin olmaması için bir sebep görmüyor.
Kaynak: Deutsche Welle Türkçe
