Irak ve Suriye’ye asker gönderilmesine izin veren Cumhurbaşkanlığı tezkeresinin süresi, TBMM Genel Kurulu’nda yapılan oylama ile birlikte 30 Ekim 2021’den itibaren 2 yıl daha uzatıldı.
TBMM Başkanvekili Celal Adan’ın başkanlığında toplanan Genel Kurul’da CHP, HDP ve TİP’in “Hayır” oyu kullandığı oylamada tezkere AKP, MHP ve İYİ Parti’nin “Evet” oylarıyla kabul edildi.
Tezkerenin amaçları arasında, “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gerektiği takdirde sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere yabancı ülkelere gönderilmesi ve aynı amaçlara matuf olmak üzere yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması” ifadeleri yer alıyor.
Kılıçdaroğlu: Suriye’ye TÜGVA’yı gönderin, başkomutanları da Bilal Erdoğan olsun
CHP Meclis Grup Toplantısı’nda konuşan Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu tezkerede yabancı askerlerin Türkiye’de bulunmasının ve Cumhurbaşkanı’nın belirleyeceği esaslara göre kullanılmasının da olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Bahçeli’ye soruyorum. Bu yabancı askerler kim? Yabancı askerler Türkiye’ye konuşlanacak, sen de gelsinler diye el kaldıracaksın. Söyle bakalım, milliyetçi sen misin, biz miyiz? Çıkarın bunu tezkereden. Taliban’ı mı getireceksin? Kim gelecek? Amerikalılar mı, Yunanlar mı, kimi çağıracaksın?”
Kılıçdaroğlu ayrıca bütün komşu ülkelerle barışacaklarını belirttiği konuşmasında, “Askerlerimiz şehit olsun istiyorlar. Komando Marşı’nı söyleyen TÜGVA’cılar var, en büyük komutanımız Erdoğan diyorlar. Gönder onları Suriye’ye başkomutanları da Bilal Erdoğan olsun” görüşlerini dile getirdi.
Tezkerenin kabulünün ardından tezkereye neden “Hayır” dediklerini anlatan CHP Grup Başlanvekili Özgür Özel ise “İdlib’te 34 tane evladımız şehit edildiğinde 6 saat susup, açıklamayı Hatay Valisi’ne yaptıranların bize millilik dersi verecek ne hakkı vardır ne haddi vardır” dedi.
HDP: İki yıllık tezkere Meclis’in 2023 yılı sonuna kadar by–pass edilmesidir
HDP’li milletvekiller oylamanın yapıldığı Genel Kurul sıralarına üzerinde “Tezkere savaştır”, “Savaş kadınları vurur” ve “Tezkere mafyayı besler” gibi ifadelerinin yer aldığı dövizlerle geldi.
Genel Kurul’da yapılan konuşmalarda HDP adına Grup Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç konuştu.
İktidarın dış politkasının “fiyasko” olduğunu belirten Oluç, “yüzlerce yıldır aynı coğrafyada yaşayan insanları birbirlerine düşman etmekten kaçınmamışlardır” görüşünü savundu.
Tezkerenin iki yıl uzatılmasının TBMM’den açık çek anlamına geldiğini kaydeden Oruç konuşmasına şöyle devam etti:
“Meclis’in asker gönderme ve savaş yetkisinin iki yıl boyunca Saray’ın ipoteği altında tutulması da başlı başına sorumsuzluktur, Meclis’in 2023 yılı sonuna kadar by-pass edilmesidir. Biz ‘insanlar ölmesin, bu topraklara bu coğrafyaya barış gelsin’ diye bu yola çıktık. Hiçbir zorluk bizi bu yolumuzdan geri çeviremez. O nedenle bir kez daha tezkereye ‘Hayır’ diyoruz. Hayırda hayır vardır diyoruz.”
İlk kez iki yıllığına uzatılıyor
İlk olarak 2007 yılında Irak’a asker göndermek amacıyla TBMM Genel Kurulu’nda bir tezkere kararı çıkarıldı. Bu tezkere 6 yıl üst üste birer yıl süreyle uzatıldı.
2011 yılında patlak veren Suriye iç savaşından bir sene sonra ise ilk kez Suriye’ye asker gönderilmesine yönelik bir tezkere çıkarıldı. Bu tezkere de bir kere bir yıllığına uzatıldı.
2014 yılında düzenlenen yeni tezkerede ise hem Suriye hem de Irak’a asker gönderme izni aynı metinde geçerli kılındı. Bu tezkere, son olarak 7 Ekim 2020’de bu yıl 30 Ekim tarihine kadar uzatıldı.
Söz konusu tezkereler çıktıkları dönemden itibaren hep birer yıllığına uzatıldı. Bu yıl ilk kez tezkerenin süresi iki yıl olarak belirlendi.
AKP: Sürenin iki yıla çıkarılmasının ardında başka nedenler aranması gereksizdir
Tezkere görüşmelerinde AKP adına ise Sivas Milletvekili İsmet Yılmaz, Genel Kurul’a hitap etti.
Yılmaz, kendilerine göre tezkerenin Türkiye’nin milli güvenliği açısında güçlü bir irade beyanı olduğunu dile getirdi ve şöyle konuştu:
“Bu irade beyanı, Türkiye’nin millî birlik ve bütünlüğünü korumaya her şart altında kararlı olduğumuzu ve bunun için her türlü meşru mücadeleyi vereceğimizi ifade eder. Bu iradeyi savunmak; milletimizi, ülkemizi, demokrasimizi ve cumhuriyetimizi savunmaktır… Bazı milletvekillerimiz tezkere süresinin iki yıl olarak istenmesine itiraz etmektedirler. Sürenin iki yıla çıkarılmasının ardında başka nedenler aranması gereksizdir”
MHP: Zaruret olduğu açıkça görülmektedir
MHP Genel Başkan Yardımcısı Kamil Aydın, “Tezkerenin 3 boyutlu yani ulusal, bölgesel ve küresel savunma ve güvenlik ihtiyacından doğmuş bir zaruret olduğu açıkça görülmektedir” dedi.
TİP: Ülkeyi yönetmesi için doktor raporu alması gerektiği düşünülen birisine bu yetki verilemez
Oylama öncesinde konuşan Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Erkan Baş ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı işaret ederek “Ülkeyi yönetmesi için doktor raporu alması gerektiği düşünülen birisine bu yetki verilemez” ifadelerini kullandı.
Baş, “Şimdi kendisi bedelli askerlik yapanlar, çocuklarına bedelli askerlik yaptıranlar, başkalarının çocukları savaşa gitsin, ölsün ve öldürsün diye el kaldıracak! Kendileri veya evlatları bedelli askerlik yapmış vekiller el kaldıracak, yoksulların evlatları ölecek!Bu zata vereceğiniz yetki yarın ateş düşecek her evin sorumluluğuna ortak olmaktır” dedi.
İYİ Parti: İktidarı devletin çıkarlarını düşünerek hareket etmeye davet ediyoruz
Oylamada “Evet” oyu kullanan İYİ Parti adına Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Kamil Erozan ve İzmir Milletvekili Aytun Çıray konuştu.
Parti olarak tezkerenin yanlışlarını ifade ettiklerinin altını çizen Erozan konuşmasında şu görüşleri dile getirdi:
“Siyasi hedefi olmasa da askeri operasyonlar bir yere varmak mümkün değildir. İktidara çağrımız terörle mücadeleden bağımsız olarak öngörülü davranmak. Suriye’de çözüme giden yolun sadece Moskova ve Washington’dan değil Şam’dan da geçtiği unutulmamalıdır. Devletin çıkarlarını savunan bir parti olarak iktidarı devletin çıkarlarını düşünerek hareket etmeye davet ediyoruz”
İYİ Parti’li Yılmaz‘dan ‘Hayır’ oyu
İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz ise sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda tezkereye “Hayır” oyu verdiğini açıkladı.
Tezkerede neler var?
Genel Kurul’dan geçen tezkere, gerekmesi durumunda Suriye ve Irak’a sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gönderilmesine olanak tanıyor.
Ayrıca “aynı amaçlara matuf olmak üzere yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması” ifadeleri de tezkerede yer alıyor.
Daha önceki tezkerelerde de yer alan bu iki durum da yine Cumhurbaşkanı’nın yetkisine bırakılıyor.
Tezkerenin amaçları şu maddelerle belirlendi:
- Türkiye’nin milli güvenliğine yönelik ayrılıkçı hareketler, terör tehdidi ve her türlü güvenlik riskine karşı uluslararası hukuk çerçevesinde gerekli her türlü tedbiri almak,
- Irak ve Suriye’deki tüm terör örgütlerinden ülkemize bundan sonra da yönelebilecek saldırıları bertaraf etmek ve kitlesel göç gibi diğer muhtemel risklere karşı milli güvenliğimizin idame ettirilmesini sağlamak,
- Türkiye’nin güney kara sınırlarına mücavir bölgelerde yaşanan ve hiçbir meşruiyeti olmayan tek taraflı bölücü girişimler ve bunlarla ilgili olabilecek gelişmeler istikametinde Türkiye’nin menfaatlerini etkili bir şekilde korumak ve kollamak.
Lübnan tezkeresi de 1 yıllığına uzatıldı
Öte yandan Meclis Genel Kurulu’nda Birleşmiş Milletler Geçici Görev Gücü (UNIFIL) kapsamında Lübnan’da bulunan Türk askerinin görev süresinin 1 yıl daha uzatılmasını öngören Cumhurbaşkanlığı tezkeresi de 31 Ekim 2021’den itibaren 1 yıl daha uzatıldı.
Kaynak: BBC Türkçe
