Üst düzey bir ABD’li yetkilinin Reuters haber ajansına verdiği bilgiye göre bugün bir araya gelecek olan ABD ve İsrail Savunma Bakanları, İran’la yeniden başlayan nükleer müzakerelerin başarısız olması halinde “İran’ın nükleer tesislerini yok etmek üzere en kötü senaryoya hazırlıklı olmalarını sağlayacak olası askeri tatbikatları masaya yatıracak.”
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz bugün Washington DC’de mevkidaşı ve Pentagon heyetleriyle görüşmeler yapacak.
Pentagon’un Gantz ile bugün yapacağı görüşme, 25 Ekim’de Pentagon yetkililerinin Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’la yaptığı bilgilendirme toplantısı sonrasında planlanmıştı.
İsminin yayımlanmaması koşuluyla Reuters’a bilgi veren ABD’li yetkiliye göre 25 Ekim tarihli toplantıda Pentagon, Sullivan’a, İran’ın nükleer silah üretme kapasitesini ortadan kaldırmak için kullanılabilecek askeri seçeneklerin tümü hakkında bilgi verdi.
ABD’ye göre İran, elindeki nükleer üretim kapasitesini kitle imha silahları yapmak üzere kullanabilir. Ancak İran, silah üretmeyeceğini; ticari amaçlarla ve barışçıl gerekçelerle nükleer teknolojisini geliştirdiğini savunuyor.
ABD ve İsrail’in daha önce bildirilmeyen bu hazırlığı, Reuters’a göre, İran’la 2015’te varılan nükleer anlaşmaya yeniden imza atabilmek için başlatılan müzakerelerin ne kadar zorlu geçeceğine dair Avrupalı liderlerin endişelerine yanıt niteliğinde.
Eski ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ile Körfez’deki müttefiklerinin kaygılarını dikkate almış ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin) ve Almanya’nın İran’la 2015’te imzaladığı; İran’a yaptırımların kalkması karşılığında nükleer kapasitesini sınırlandırmasını öngören anlaşmadan çekilmişti.
Trump’ın ardından koltuğu devralan Demokrat Partili Başkan Joe Biden, anlaşmaya geri dönülebileceği umuduyla müzakereleri yeniden başlattı.
Ancak geçen hafta başlayan görüşmelerde, İran’ın yeni yönetime gelen yönetimi, Batılı ülkelere göre “müzakereleri zorlayan taleplerde bulundu.” Bu sebeple ABD ve Avrupalı müzakere heyetleri, İran’ın masada zaman kazanıp bir yandan nükleer faaliyetlerini artırmasından endişeli olduklarını duyurmuştu.
İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss, bu görüşmeler için “İran’ın anlaşma imzalayarak daha fazla yaptırımla karşılaşmaması için son şansı” olduğunu söyledi.
ABD’li üst düzey yetkili, olası askeri hazırlıklarla ilgili detay vermekten kaçındı:
“Böyle bir zor durumdayız çünkü İran’ın nükleer programı mantıklı şekilde açıklanabilecek noktayı geçecek şekilde ilerliyor. Ancak hâlâ müzakerelerin bir yere varabileceği konusunda umudumuz var.”
Görüşmeleri yürüten Avrupa Birliği yetkilisi, perşembe günü görüşmelere devam edeceklerini açıkladı. Hafta sonu görüşmelere ABD’nin İran’dan sorumlu özel temsilcisinin de katılacağını belirtti.
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu geçen hafta yaptığı açıklamada İran’ın uranyum zenginleştirme sürecini Fordo santralinde yüzde 20’ye çıkardığını; santralin bir dağın içine gömülü olması sebebiyle “saldırmayı zorlaştırdığını” belirtmişti.
2015’teki anlaşmada İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesine zaman sınırı da getirilmiş, Fordo’da uranyum zenginleştirme faaliyetleri ise tamamen yasaklanmıştı.
Kaynak: BBC Türkçe
