NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Brüksel’de düzenlenen zirvede ittifak üyelerinin Çin’in yükselişine ortak bir yanıt vermeleri gerektiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı zirvenin ardından yayımlanan sonuç bildirgesinde, Çin’in davranışları “sisteme bir meydan okuma” diye tanımlandı.
Bildirgenin yayımlanmasından saatler sonra Çin’in Brüksel’deki Avrupa Birliği temsilciliği, NATO’yu “Çin’in barışçıl kalkınmasını kötülemek için iftira atmakla” suçladı ve Çin’in savunma politikasının “doğal olarak savunmada olduğunu” belirten bir açıklama yayımladı.
Açıklamada “Çin hiç kimseye sistematik tehdit olmayacaktır ancak bize bir sistematik tehdit gelirse oturup hiçbir şey yapmadan bekleyecek değiliz” ifadeleri yer aldı.
Genel Sekreter Stoltenberg, zirvenin ittifak için “çok önemli bir an” olduğunu vurguladı.
Brüksel’deki toplantı, aynı zamanda ABD Başkanı Joe Biden’in göreve gelmesinden bu yana katıldığı ilk NATO zirvesi oldu.
Biden, Avrupa’nın, ABD’nin müttefiklerinin yanında olduğunu bilmesini istediğini söyledi.
NATO’nun Biden’ın selefi Donald Trump’la ilişkileri ise inişli çıkışlı bir çizgi izlemişti.
Joe Biden, NATO’nun ABD’nin çıkarları açısından hayati önem taşıdığını vurguladı.
Biden, 1949’da Washington’da imzalanan ve NATO’yu kuran Kuzey Atlantik Antlaşması’nın 5. maddesinde tarif edilen ortak savunmayı “kutsal bir yükümlülük” olarak gördüklerini söyledi.
Bu madde, NATO üyesi herhangi bir ülkeye saldırının, tüm NATO üyesi ülkelere yapılmış sayıldığını kayda geçiriyor.
‘Çin davranışları sisteme bir meydan okuma’
NATO liderleri Brüksel’deki zirvenin ardından yayımladıkları bildiride, Çin’i Batı ittifakına karşı bir güvenlik riski olarak nitelendirirken Genel Sekreter Jens Stoltenberg de, üye ülkeleri Çin’e karşı birlikte hareket etmeye çağırdı.
Bildiride, “Çin’in hırsları ve iddialı tavırları mevcut kurallara dayalı uluslararası düzene ve ittifakın güvenliğiyle ilgili alanlara sistematik olarak meydan okuyor” denildi.
Bildiride, Çin’in nükleer cephaneliğini hızla genişlettiği, ordusunun modernizasyonunda “muğlak” olduğu ve Rusya ile askeri işbirliği yaptığı kaydediliyor.
Ayrıca “Çin’in sık sık şeffaf davranmamasından ve dezenformasyon kullanmasından kaygılıyız” deniliyor.
Jens Stoltenberg de zirve öncesi yaptığı açıklamada, gündemlerindeki en önemli konulardan birinin Çin olacağını belirtmiş ve “Yükselen Çin’e ortak yanıt vermeliyiz” demişti.
“Çin ile yeni bir Soğuk Savaş’a girmiyoruz ve Çin bizim hasmımız, düşmanımız değil” diyen Stoltengerg, buna karşılık ittifak olarak Çin’in güvenlikleri açısından oluşturduğu risklerle ilgili olarak beraber adım atmaları gerektiğini söylemişti.
Stoltenberg: Kabil Havaalanı konusunda karar alınmadı
Stoltenberg, Çin’in ekonomik, askeri ve teknolojik kapasite bakımından NATO’ya yaklaştığını da belirtmişti.
Bu arada NATO Genel Sekreteri ittifak üyelerinin, ABD güçlerinin Afganistan’dan çekilmesinin ardından Kabil Havalaanı’nın kim tarafından korunacağı konusunda bir karar vermediklerini belirtti.
Stoltenberg, NATO’nun geçiş döneminde Hamid Karzai Havalimanı’na fon sağlama sözüne bağlı olduğunu ve Türkiye’nin de burada kilit bir rol oynayacağını vurguladı.
Öte yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Zirvesi vesilesiyle düzenlenen Brüksel Forumu etkinliğinin “İstikrara Katkı” başlıklı oturumunda da bir konuşma yaptı.
Erdoğan, NATO’ya mesajında, “Terörün her türlüsüne karşı yürüttüğümüz mücadelede maalesef müttefik ve ortaklarımızdan beklediğimiz destek ve dayanışmayı göremedik” dedi.
İkinci Dünya Savaşı sonrası Sovyetler Birliği’nin etkisinin yayılmasına karşı 12 ülkenin bir araya gelmesiyle oluşturulan NATO, Soğuk Savaş sonrası da Avrupa ve Kuzey Amerika’dan 30 üyesiyle hala güçlü bir siyasi ve askeri ittifak.
Çin ve Rusya’yla ilişkilerin yanı sıra, siber-güvenlik ve Afganistan’daki NATO birliklerinin geri çekilişi de liderlerin zirvede ele alacağı konular olacak.
G7 liderleri de Çin’i eleştirmişti
İngiltere’de bir araya gelen sanayileşmiş ülkeler grubu G7’nin liderleri de Çin’i eleştirmişlerdi.
G7 liderleri Çin’i insan hakları ihlalleri iddiaları nedneiyle kınamış, ülkede Covid-19 salgınının nasıl başladığının şeffaf bir şekilde araştırılmasını talep etmişlerdi.
Çin’in İngiltere’deki büyükelçisi ise sonuç bildirgesinin “yalanlar, söylentiler ve temelsiz suçlamalara” dayandığını söyleyerek G7 liderlerine tepki göstermişti.
Kaynak: BBC Türkçe
