İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lior Hayat, İran Cumhurbaşkankanlığı’na İbrahim Reisi’nin seçilmesinin uluslararası toplumu kaygılandırması gerektiğini söyledi.
Hayat, Reisi’nin İran’ın başına geçecek en radikal lider olduğunu ve İran’ın nükleer faaliyetlerinin yeni yönetimle birlikte artmasını beklediklerini söyledi.
İran’da dün yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminde Reisi favori adaydı. Pek çok gözlemci, seçimin Reisi’nin kazanacağı şekilde tasarlandığını ve çok sayıda siyasetçinin aday olmasına izin verilmediğini aktarıyordu.
Ağustos ayında göreve başlayacak ultra muhafazakar Reisi ülkedeki en kıdemli yargıç konumundaydı.
Geçmişte siyasi tutukluların idam edilmesinde rolü olan Reisi, ABD’nin yaptırım listesinde bulunuyor.
Seçim zaferinin ardından bir açıklama yapan Reisi, “çalışkan, devrimci bir yolsuzluk karşıtı hükümet kuracağım” dedi.
İran geçen yıl nükleer programının başındaki Muhsin Fahrizade’nin öldürülmesi ve Nisan ayında da Natanz nükleer tesisine yönelik saldırıdan İsrail’i sorumlu tutuyor.
İsrail ise İran’in nükleer programının barışçıl amaçlarla geliştirilmediğini, nihai hedefin nükleer silah üretmek olduğunu öne sürüyor.
İki ülkenin gerilimi uzun bir süredir Orta Doğu’yu etkiliyor.
2015’te İran’ın nükleer programında bazı faaliyetlerini sonlandırılması karşılığında yaptırımların kaldırılmasını içeren bir anlaşma imzalanmış fakat Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 2018’de anlaşmadan çekilmesi sonrasında İran da sonlandırdığı bazı faaliyetlere tekrar başlamıştı.
Sandığa gitme oranında rekor düşüş
Bu yıl göreve başlayan ABD Başkanı Joe Biden, İran ile tekrar bir anlaşma yapmayı hedefliyor.
Seçimin ardından bir açıklama yapan ABD, “İranlıların kendi liderlerini özgür ve adil bir seçim süreciyle seçme hakkının bulunmaması üzüntü verici” dedi.
2017’de yüzde 70 civarında olan seçime katılım oranı bu seçimde yüzde 50’nin altına indi ve tarihin en düşük seviyesine geriledi.
Seçimin, ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in en yakın müttefiklerinden olan Reisi’nin kazanmasına özel bir şekilde tasarlandığını düşünen pek çok kişi sandığa gitmedi.
Bu hafta sonu İran’ın nükleer anlaşmaya imza atan ülkelerle İsviçre’de yürüttüğü müzakerelere de devam edildi.
Reuters ajansı, bazı kritik konularda görüş ayrılıklarının sürdüğünü aktardı.
Reisi’nin seçilmesinin ardından bir kutlama mesajı yayınlayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “iki ülke arasındaki geleneksel dostluğa ve iyi komşuluk ilişkilerine” vurgu yaptı.
Suriye, Türkiye, Irak ve Birleşik Arap Emirlikleri liderlerinden de benzer tebrik mesajları geldi.
Öte yandan insan hakları örgütleri de endişelerini belirten açıklamalar yaptı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Michael Page, “İran’ın baskıcı yargısının başındaki kişi olan Reisi, İran’ın yakın tarihinin en korkunç suçlarından bazılarının sorumlusu. Bunlar cumhurbaşkanlığını değil, soruşturulmayı hak eden eylemler” dedi.
Kaynak: BBC Türkçe
